Và cách chúng ta cư xử với người khác sẽ là yếu tố chính mang đến thành công cho chúng ta. Frankl tận mắt chứng kiến người bạn của mình bị giết, nhiều người đã phải tự tử, trong khi những người khác đang mất dần ý chí sống còn. Một cách tổng quát, người có thái độ tích cực luôn mong đợi những điều tốt, còn kẻ có thái độ tiêu cực chỉ hướng đến những điều bi quan mà thôi.
Mỗi mục tiêu được hoàn thành giúp chúng ta thấy được nhiều hơn về điều chúng ta có thể thực hiện, dẫn dắt đến những mục tiêu mới và nhiều thành công hơn nữa. Dù có thành công hay không, chúng ta vẫn luôn cảm thấy vui khi đã cố gắng hết sức mình. Hãy thêm vào đó tính kỉ luật, bạn sẽ càng tiến xa hơn nữa.
Tinh thần của bạn sẽ ra sao nếu tất cả những gì bạn đọc chỉ là sách báo lá cải, rẻ tiền; bạn chỉ xem những vở kịch ủy mị, những trận đấu đô vật bạo lực hạng nặng; hoặc nếu bạn chỉ thích nghe một loại nhạc rap; bạn chỉ xem phim kinh dị? Tôi không chê trách gì những thứ đó, nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu đó là tất cả những gì bạn đưa vào đầu óc mình? Trí não bạn sẽ trở nên đặc quánh lại thôi. Khi chúng ta chứng kiến Neil Amstrong đi bộ trên mặt trăng và trở về trái đất vào năm 1969, thì nhóm người làm việc tại NASA đã từng xem những thước phim đó hàng ngàn lần trong trí tưởng tượng của họ rồi. Khi đó họ đã vô tình gây tổn hại cho cuộc sống của bản thân cũng như của những người khác.
Thỉnh thoảng khi nhìn lại cuộc đời mình, tôi cảm thấy xấu hổ về những điều không trung thực của mình. Thậm chí, dù bạn đã lớn tuổi những hãy hiểu không bao giờ là quá muộn ! Từ những điều đã qua, tôi rút ra được rằng: Người hiểu biết không phải là người tìm cách hơn người khác mà là người biết cách sống thế nào để hạnh phúc. Điều làm tôi ngạc nhiên là mọi người thường tranh cãi quyết liệt khi có ai đó cho rằng chúng ta có thể lựa chọn những việc mình làm.
Tôi từng được học chuyên sâu môn triết ở trường đại học. Tôi đã tự lừa dối mình. Khi phỏng vấn hơn hai trăm người, phần đông là những người nổi tiếng và cũng đã từng trải qua nhiều lần thất bại để xem họ đương đầu với thất bại bằng cách nào, những câu trả lời của họ giúp tôi nhận thức rằng, tôi đã sai khi không ngừng tự dằn vặt về những lỗi lầm của mình trong quá khứ; thay vì thế, tôi cần phải tập trung rút tỉa những kinh nghiệm từ những lỗi lầm ấy.
Dù muộn màng, nhưng rồi tôi cũng khám phá ra rằng không trung thực là một điều rất tệ hại và để lại một hậu quả không lường. Lấy việc viết ra một cuốn sách để làm ví dụ. Thỉnh thoảng, ngay cả khi ta làm toàn những điều đúng đắn cả, nhưng vẫn không đi đến một kết quả mong muốn nào.
Ngày mai, khi đến trường, hãy chép tất cả các câu bào chữa đó vào tập giấy này. Ông nhận ra rằng có một điều mà trại tập trung không thể nào tước đi được đó là việc lựa chọn cho mình một thái độ sống, một ý chí đây cũng chính là điều có thể giữ vững khát vọng sống của ông, bất kể hoàn cảnh xấu đến thế nào. Chúng ta sống trong một thế giới không hoàn hảo với những con người không hoàn hảo.
Tại sao vậy? Chỉ cùng một lý do: Chúng ta có thói quen chỉ thường nhìn vào mặt trái của mọi sự việc cuộc sống. Mục tiêu là bức tranh rõ nét của mong ước bởi trong đó còn có cả quyết tâm của chúng ta làm cho nó trở thành hiện thực. Tôi khẳng định rằng cô có thể tiết kiệm 40 đô là mỗi tuần bằng cách giảm bớt mua sắm và vui chơi, rằng cô nên giảm bớt việc đi xem phim và các buổi biểu diễn nhạc rock, hạn chế mua các loại hàng hiệu, và không nên ăn nhiều quà vặt.
Cơ hội dẫn đến thành công luôn được đo bởi niềm tin của chính bạn. Lỗi lầm thứ hai chúng ta thường mắc phải là cho phép thất bại hạ gục chúng ta. Sao ta không giới hạn trong một không gian hẹp hơn nữa chẳng hạn như một quốc gia cụ thể nào đó, hoặc tốt hơn nữa, một vùng, một thành phố? Tôi tiếp tục giải thích rằng ước mơ được sống ở châu Âu một ngày nào đó là một ví dụ tốt về một mục tiêu gần.
Tôi hỏi các sinh viên rằng ai có thể giải thích tại sao tôi lại xếp thói quen hay đưa ra lời bào chữa là một chứng bệnh. Một người được biết đến nhiều nhất trong cương vị một tổng thống đầu tiên đã xóa bỏ chế độ nô lệ tại Hoa Kỳ; người kia là một học giả uyên bác, một nhà sáng chế, và là một chính khách nổi tiếng. Thứ hai, giữ gìn cơ thể được khỏe mạnh không nhất thiết phải so sánh với những cơ thể khác hay cần phải theo tiêu chuẩn của các người mẫu hoặc vận động viên thể thao, thể hình.