Đây là những hòn đá sẽ kéo chân họ xuống, chứ không phải họ bị hại bởi con số GNP hay chỉ số giá tiêu dùng CPI hay Cục dự trữ liên bang tăng lãi suất thêm 0,25%. Lối suy nghĩ này không phù hợp trong đầu tư củng như trong hôn nhân. Sự bất ổn trên thị trường chứng khoán dẫn đến hoảng sợ, và hoảng sợ gây ra các vụ bán đổ bán tháo, làm giảm giá cổ phiếu bất kể tiềm năng kinh tế dài hạn của công ty.
Lý do là công ty luôn trong tình trạng thiếu vốn để giữ cho nó không bị nhấn chìm bởi các đối thủ. Tôi hy vọng quyển sách này sẽ làm giàu thêm thế giới của bạn, biến cuộc sống thành một chốn thú vị với nhiều lợi ích dành cho đầu tư, làm việc, và sinh sống. Họ có quyền điều hành công ty như thể họ chính là những người chủ của nó.
Tuy nhiên để có thử thách thì cũng phải có rủi ro. Bạn sẽ nhảy bật dậy khỏi giường mỗi buổi sớm. Còn đối với những nhà dầu tư vẫn tiếp tục năng động trên thị trường sau khi Warren đã rút lui vào năm 1969, nhiều người trong số họ thậm chí không còn giữ được cái áo trên người khi thị trường sụp đổ năm 1973 - 74, và việc gầy dựng lại từ đầu gần như là ảo tưởng vì bạn cần có tiền để mua cổ phiếu.
Cũng chẳng thay đổi được gì nữa. Nếu bạn vẫn còn chưa tin, thử đi hỏi chừng hơn trăm người tại Omaha cách đây 30 năm đã đổ tiền vào chỉ một công ty là Berkshire Hathaway để rồi bây giờ mỗi người trị giá hơn 50 triệu đôla. Tôi nhìn quanh và kiếm những mức xà chừng vài ba tấc để bước qua.
Đây là cách làm giàu của những người như Bill Gates hay Warren Buffett. Nếu nó còn phải liên tục thay đổi sản phẩm để cạnh tranh thì lại phải chi tiền cho nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới. Thị trường chứng khoán là một trò chơi không cần phải đánh bóng để loại đối thủ.
Vì vậy các nhà quản lý quỹ trở thành nộ lệ cho những ước muốn kiếm tiền trong ngắn hạn của khách hàng, và họ phải tham gia vào trò chơi đánh bóng ở bất cứ cú ném nào sượt ngang dù tỉ lệ lợi nhuận rất thấp. Chúng ta không bao giờ quay đầu nhìn lại. Những công ty Warren hiểu rõ thường rơi vào trong vòng đầu tư của ông; ngược lại những công ty ông không hiểu rõ rơi ra ngoài và thuộc về một người khác.
Khi đầu tư, bạn nên chọn công ty vĩ đại và tránh công ty yếu kém, cho dù người điều hành chúng là một thiên tài. Những sản phẩm nhất quán giúp doanh thu ổn định. Mối quan hệ trong kinh doanh cũng giống như những mối quan hệ cá nhân - bạn phải bắt đầu bằng cách thể hiện sự quan tâm của mình đến người khác, tìm hiểu xem nhu cầu của họ là gì, bởi vì rõ ràng chúng ta phải làm thỏa mãn những nhu cầu này.
Thị trường chứng khoán là nơi để bạn làm giàu nếu bạn biết rõ mình đang làm gì. Điều cần phải nhớ là tính hiệu quả trong ngắn hạn thường không tạo ra hiệu quả trong dài hạn, từ đó bạn có thể tận dụng để làm cho mình cực giàu. Lương bổng sẽ thấp hơn mức trung bình thị trường, tăng lương là rết hiếm và xa vời, và nguy cơ mất việc cũng rất cao vì nhà quản lý luôn phải chịu áp lực cắt giảm chi phí.
Viết về một vấn đề buộc bạn phải suy nghĩ về nó; và nghĩ về những nơi sẽ đầu tư là một việc tốt, vì vậy viết về nó sẽ còn tốt hơn nữa. Làm thế nào Warren có thể giữ được như thế? Ông làm được là vì ai cũng lo lắng về sự xoay chuyển của thị trường chứng khoán và dự báo lãi suốt trong năm sau, đồng nghĩa với việc họ sẽ rơi vào cái bẫy của những hành động ngu ngốc ví dụ như bán đi một công ty có cơ cấu kinh tế dài hạn rất tốt chỉ vì Cục dự trữ liên bang có thể tăng lãi suất lên thêm 0,25%. Tương tự là trường hợp của GEICO, cũng cần 15 năm để giá trị tiềm ẩn của doanh nghiệp gia tăng con số đầu tư ban đầu là 45 triệu đôla thành 2,3 tỉ đôla, tương đương với tỉ suất lợi nhuận là 24%/ năm.
Vậy thì tại sao lại cố gắng cho một thứ mà không đem lại lợi ích cho bạn? Tại sao lại học hỏi để làm tốt với một công ty có cơ cấu kinh tế yếu kém và sẽ chẳng bao giờ mang đến cho bạn tí tiền bạc nào? Nếu bạn thấy mình đang ở trên một chiếc thuyền không biết đi về đâu, bạn nên nhảy khỏi thuyền và tìm đến một chiếc khác đang hướng ra biển lớn để thu về tài sản lớn lao - thay vì cố gắng vươn lên làm thuyền trưởng của một con tàu chậm chạp chẳng tiến đến một bến bờ tài chính nào cả. Nếu người môi giới của bạn khuyên bạn nên bán số cổ phiếu anh ta mới vừa tư vấn cho bạn mua hồi tháng trước bởi vì tình hình thị trường đã thay đổi, thì anh ta có vẻ như không phải ảo tưởng - anh ta chỉ không trung thực mà thôi. Chúng ta học hỏi được từ lịch sử một điều rằng con người không biết học hỏi từ lịch sử.