Câu hỏi luôn được đặt ra ở đây là liệu những bài học điển hình đó có liên quan thế nào đến tương lai? Liệu chúng có luôn xảy ra như vậy trong mọi hoàn cảnh? Một lỗi lầm chưa hề được dự tính hoặc một tai nạn xảy ra và điều này tạo điều kiện để khích động những ý tưởng mới. luận được đưa ra dựa vào thực tế.
Đôi khi quá trình này dường như giống với việc thực hiện một hành động không trung thực. Đây là một khía cạnh khác của lối tư duy mũ vàng. Trong thực tế, chức năng của mỗi chiếc mũ sẽ được biểu thị thông qua việc nêu lên màu sắc.
Những nhầm lẫn có thể dự đoán được ngay cả theo mỗi hướng. Chiếc mũ xanh chỉ rõ các quá trình tư duy khác – ngay cả khi mọi người chưa sử dụng chiếc mũ tư duy khác. Tuy nhiên, cuộc đời lại khác xa với những phép cộng ở trường học.
Và động lực thúc đẩy mọi người vượt qua những trở ngại chính là lợi ích họ đã nhìn thấy trước đó. Người phương Tây lại cho rằng ý tưởng nên được hình thành từ trước, được đinh hình nhờ tranh luận. Nhưng nếu chúng ta chỉ liệt kê vẻn vẹn ba sự lựa chọn, chúng ta sẽ không thể làm nảy sinh những sự lựa chọn khác.
Người sử dụng chiếc mũ xanh sử dụng điểm dừng sáng tạo để cân nhắc, vào bất cứ thời điểm nào, ngay cả khi có thể vẫn còn những lựa chọn khác. Có một ngôi nhà rất đẹp nằm ở ngoại ô. Chúng ta cần suy nghĩ theo hướng, sự việc này có thể giải quyết như thế nào, thay vì kết luận nó là gì.
Từ ngẫu nhiên ta chọn là từ con ếch. Tôi muốn nêu lên những cảm xúc mũ đỏ tư duy. Bạn nên nhớ rằng khi bạn sử dụng chiếc mũ đỏ, bạn được phép đưa ra những cảm xúc và cảm giác của bạn; và chẳng cần chứng minh tại sao bạn lại có những tình cảm đó.
Trong một cuộc họp, ai cũng muốn được tham gia, được chú ý, được cống hiến, và cách dễ nhất để cống hiến là đưa ra những nhận xét kiểu: «đúng vậy …nhưng…» một ý tưởng được đưa ra hợp lý tới 95%, nhưng mọi người lại có khuynh hướng chú ý tới 5% ít hợp lý hơn đó. Cũng như vậy, những ý tưởng cần được thiết kế để phù hợp với nhu cầu của những người mua nó (xét trong một tổ chức). Chiếc mũ vàng từ chiếc mũ xanh da trời có tác động lẫn nhau bởi vì chiếc mũ xanh da trời đặt những câu hỏi và định vị vùng vấn đề.
Chúng ta yêu cầu cần có thời gian đề nay sinh nhưng ý tưởng mới. Nếu tôi có thời gian rỗi, tôi sẽ làm gì ư? Tôi có thể đi nghỉ, tham gia một khóa học, chăm sóc cây cối trong vườn, tôi có thể hoàn thành một công việc khác. … Mọi người lưu ý rằng tôi đang sử dụng chiếc mũ xanh tư duy do đó tôi được phép trình bày những ý tưởng như trên.
Anh phải nói cho chúng tôi biết tại sao ý tưởng đó không phù hợp. Bạn luôn có thể lựa chọn để làm như vậy. Điều mà tôi muốn nhấn mạnh ở đây chính là «mức độ vừa đủ»: của một bộ óc tư duy phê phán.
Nhiều người sử dụng chiếc mũ đỏ tư duy để bộc lộ cảm xúc giống như việc sử dụng chiếc kèn Trumpet để thổi thật to những bản nhạc. Sau đó mọi người sẽ đội những chiếc mũ còn lại. Đôi khi chúng ta cần phủ nhận khuôn mẫu sẵn có và tiến tới một cấp độ cao hơn.